Izenburua: Lurrean haziak
Idazlea: Asel Luzarraga
Argitaletxea: Elkar
Urtea: 2023
“Iraultza gatibu dago ezezagunen eskuetan, lagun bakarra Sayen maputxe machia duela. Bitartean, Lof Kidu Ngüenewün komunitatean ez dira lo geratzekoak. Zigor ez dago bakarrik, alboan du Nahuel bestengusua, bere kezketan lagun eta ezinegon berrien iturri. Ez dira, ez, Argentinan espero zituzten Aste Santuko oporrak, baina nork esan du hori txarra denik?
Asel Luzarragari irakurri diodan laugarren liburua da. Aurrekoak denak ziren helduentzat idatziak, hau ez: ‘Lurrean hasiak’ irakurle gazteentzat da. Atsegin izan dut, hala ere.
Herri txirotuekin kezkatuta jarraitzen du idazle bilbotarrak. Eleberri labur honetan, hain zuzen ere, maputxearren aurka egindako bidegabekeriak salatzen ditu. Maputxeen historia aipatzen da, haien egoera bidegabea, ez baita mapetan agertzen, militanteen hilketa, haien kultura suntsitzea eta estraktibismoa, hau da, aberastutako herrialdeek haren lurrak lapurtzea.
Liburua amak eta bere biki dizigotikoek lehengusinaren etxera Argentinara egiten duten bidaiarekin hasten da, baina laster bikiak eta bere lehengusu Nahuel maputxeen lurraldean sartuko dira, Junin de los Andesen hain zuzen ere.
Repsol eta Endesa bezalako multinazional handiek Glifosatorekin beren monolaborantzak fumigatzen dituztela eta herri honen osasuna arriskuan jartzen dutela salatzean, Alicia Puleoren ‘Claves ecofeministas’ liburua etorri zait burura, non Argentinako filosofoak egoera bera salatzen baitu.
Eleberria ez dago modu linealean idatzita: Luzarragak Iraultzaren bahiketa (bikietako bat) eta Sayen emakume maputxea nahasten ditu, oro har, intriga nabarmentzeko istorioarekin.
Oso liburu didaktikoa eta dibulgatzailea iruditzen zait. Horregatik gomendatuko nioke mundo guztiari. Baina oso ideia ona izango litzateke, gazte-liburu izanda, ikastetxeetan irakurketa-liburu gisa jartzea. Horrela, ikasleek, besteak beste, herri maputxearen existentzia, hizkuntza eta historia ikasiko lituzkete.